Grote kans dat hypotheekrenteaftrek overheidskas gaat spekken
Geplaatst op: 01-11-2021, 12:54:33
De hypotheekrenteaftrek is, gecombineerd met het eigenwoningforfait, over ongeveer twintig jaar geen kostenpost meer voor het Rijk. Sterker nog, als er niets aan het beleid veranderd, bestaat er een grote kans dat de aftrek gecombineerd met het fortfait de overheid juist geld op gaat leveren. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van Vereniging Eigen Huis, dat is uitgevoerd door SEO Economisch Onderzoek.
De belangenorganisatie van huiseigenaren vindt dat de uitkomst van de studie een nieuwe invalshoek geeft op de vraag of de hypotheekrenteaftrek moet blijven bestaan. De organisatie stelt dat de financiële noodzaak ontbreekt om de fiscale behandeling van de eigen woning te veranderen en hoopt dat in de formatie het kabinet niet te makkelijk besluit om dit te wijzigen.
Miljarensubsidie
Een van de argumenten om de aftrek af te beëindigen is dat de overheid het eigen woningbezit jaarlijks met miljarden euro’s subsidieert. Daarnaast heeft de Nederlandsche Bank (DNB) onlangs voorgesteld de aftrek af te schaffen omdat die volgens de centrale bank bijdraagt aan de hoge huizenprijzen.
Uit het SEO-onderzoek blijkt volgens VEH echter dat de kosten van de aftrek op termijn geen reden hoeven te zijn om de fiscale regeling af te schaffen. Vanaf 2000 is de regeling namelijk al flink versoberd, waardoor de uitgaven voor de overheid gestaag dalen. Zo geldt sinds 2001 een maximum termijn van dertig jaar voor de aftrek. Vanaf 2013 moeten nieuwe hypotheken in die periode bovendien ook met jaarlijkse stappen volledig worden afgelost. Ook wordt het voordeel van de wet-Hillen afgebouwd, waardoor huiseigenaren die hun hypotheek helemaal of bijna hebben afgelost geen compensatie meer krijgen voor het eigenwoningforfait.
Door de ingrepen zijn de kosten voor de schatkist van de aftrek in combinatie met de opbrengsten van het eigenwoningforfait al teruggelopen van circa 10 miljard in 2010 naar ongeveer 6 miljard dit jaar. Het eigenwoningforfait is het percentage van de woningwaarde dat huizenbezitters bij hun belastbaar inkomen moeten optellen als verondersteld inkomen uit de eigen woning. “Bij ongewijzigd beleid wegen de uitgaven voor de aftrek en de inkomsten uit het forfait in 2042 tegen elkaar op”, aldus de de SEO-studie. De aftrek betaalt dan zichzelf terug, stelt de VEH. Volgens berekeningen van SEO kost het huidige stelsel de overheid vanaf 2042 geen geld meer. Daarna wordt het saldo zelfs positief. Dat komt doordat de totale opbrengst van het eigenwoningforfait (de belasting op het bezit van een woning) oploopt, terwijl het bedrag dat de overheid kwijt is aan hypotheekrenteaftrek juist steeds verder afneemt.
De onderzoekers gaan er hierbij vanuit dat de hypotheekrente oploopt naar 2,6 procent in 2033 en daarna stabiel blijft. Voor de huizenprijzen wordt uitgegaan van een jaarlijkse stijging van 2 procent. Wanneer er andere uitgangspunten worden aangehouden, komen er andere uitkomsten in beeld. Mocht de rente namelijk verder oplopen en uitkomen op 5 procent, dan is er in 2050 nog steeds sprake van een netto subsidiëring van de eigen woning met 2 miljard euro. Omgekeerd betekent een aanhoudend sterkere stijging van de huizenprijzen dat de schatkist in 2035 al quitte speelt met belastinguitgaven en -inkomsten voor de eigen woning.
Bij ongewijzigd beleid wegen de uitgaven voor de aftrek en de inkomsten uit het forfait in 2042 tegen elkaar op
Evenwichtiger woningstelsel
Het huidige stelsel wordt daarmee volgens de VEH steeds evenwichtiger en is bovendien solidair binnen verschillende generaties van woningeigenaren. “Het resultaat is dat oudere huiseigenaren die in het verleden renteaftrek hebben genoten, via het eigenwoningforfait de renteaftrek voor de jongere generatie gaan betalen. En juist voor starters is de hypotheekrenteaftrek een belangrijk vangnet bij renteverhoging. Starters zijn vaak kwetsbaar voor hogere maandlasten door een relatief laag inkomen en een klein eigen vermogen. De renteaftrek biedt hen bescherming omdat hogere rentelasten voor een deel worden gecompenseerd met een hogere belastingteruggaaf”, aldus de vereniging.
Karsten Klein, directeur belangenbehartiging van Vereniging Eigen Huis: “De inzichten uit het SEO-onderzoek zijn onmisbaar in de discussie over de fiscale behandeling van het eigenwoningbezit. Het huidige systeem heeft ook veel goede eigenschappen, zoals voor de starters. Gooi dat niet weg voordat je daarvoor een beter alternatief hebt. Wij roepen daarom politieke partijen op om niet uit opportunisme overhaast te kiezen voor een nieuw stelsel. De consequenties voor de woningmarkt en de effecten voor de betaalbaarheid en waardeontwikkeling van woningen zijn veel te ingrijpend voor een snel besluit over een grote verbouwing van het belastingstelsel die vergaande consequenties zal hebben voor de uitvoerbaarheid.”
Bron: bijdrage van 1 november 2021 van Christel Dieleman op www.amweb.nl